25/4/08

Falando de amor e libros...

Agustín Fernández Paz é un escritor ben coñecido polo profesorado deste país e, afortunadamente tamén, polos lectores máis novos. Os seus títulos son moitos e as temáticas que trata diversas. As referencias aos libros que lle gustan son moi comúns nas súas obras.
O único que queda é o amor é o seu primeiro libro de relatos "para adultos". En realidade, moitos dos libros de Agustín publicados en coleccións de literatura xuvenil por compromiso do autor con esta literatura, poderían ter sido publicado noutras coleccións "sen calificativos" e seguramente poderían ter tido, tamén, maior difusión. A este pásalle un pouco o mesmo... ¿desde cando un lector, unha lectora, está preparada para ler este libro de relatos sobre o amor e o desamor? Pois depende... todo depende... Estamos falando de literatura... sen máis límites.
O único que queda é o amor é a segunda proposta de lectura que fixemos a este "club de lectura" do curso Ler e escribir. Escribir para ler, especialmente, dous dos relatos deste libro: o primeiro e o último: Un radiante silencio e Un río de palabras, polas relacións destes textos con outro libros e mesmo con propostas claras de fomento da lectura que deles se poden derivar.
Agardamos os comentarios das persoas que se decidisen por esta obra... mentres imos chegando á sesión do día 14 demaio.

RÚA DA CENTOLA 2IO

"Unha habilidade esencial de entre as asociadas á lectura, que endexamáis se ensina a ningún lector, é a de depender o menos posible dos ollos.
Semella quizais absurda a miña proposta inicial? Pois ben, aquí propóñome demostrar que os ollos xogarán un papel bastante limitado na lectura e que a preocupación indebida polos signos impresos nunha folla de papel serve unicamente para dificultar a lectura. Un principio básico da visión é que, canto máis agarde vostede dos seus ollos, menos probabilidades ten de ver nada. Este principio resulta singularmente aplicable á lectura, onde un exceso de atención á páxina en fronte pode ter o efecto transitorio de converterlle nun cego funcional." (...)

Frank Smith, Para darlle sentido á lectura, Visor

A propósito de Firmin

¿Aún no sabes quién es Firmin?
Con esta pregunta anunciaba Seix Barral a décima edición desta novela, a pasada fin de semana, nun coñecido suplemento literario. Un escritor con gran sentido do humor, como Eduardo Mendoza, afirma nesta mesma mensaxe publicitaria: "No es un ratoncito humano, sino un ser humano en un cuerpo de rata... auténticamente poético".

Pois ben... ¿e ti xa sabes quen é Firmin? ¿Decidícheste pola lectura deste libro?¿Xa che gañou a súa sutil ironía?¿Ou.... non é ironía?
Ábrese o club de lectura sobre Firmin... Agárdanse comentarios...
Entre tanto, unha pílula para comezar:
"En este sentido, comprar en Pembroke era como leer: nunca sabe uno con qué va a encontrarse en la página siguiente -la estantería, el montón, la caja siguientes-, y eso constituía una parte importante del placer. Y eso constituía una parte importante del placer de los túneles, también: nunca sabía uno qué aguardaba a la vuelta de la esquina, al final del conducto siguiente".

22/4/08

"¿Es todo libro lo que se lee?"-2 Multilectura

Continuando co tema iniciado por Javier, deixo aquí para "ilustrar" a reflexión sobre o que el propón tan acertadamente, unha cita un pouco longa de Daniel Cassany, do seu libro "Tras las líneas" , Barcelona: Anagrama, 2006 (pax. 151-152)
Esto es la multilectura o la multiliteracidad. La lectura plurilingüe hoy requiere usar simultáneamente varios idiomas, registros, géneros discursivos, contenidos, retóricas, etc. En pocos minutos saltamos de un tema laboral a otro profesional, de un estilo coloquial a otro formal, de un amigo íntimo a un desconocido, de un razonamiento técnico a una broma irónica. Es como hacer zápping con el mando a distancia del televisor. Pero en vez de canales tenemos discursos en diferentes lenguas y retóricas, con diferentes contenidos e interlocutores.
También hay ocasiones para leer sin saltos en un solo idioma, una novela apasionante... o un invorme espantoso. Pero para muchos hoy la práctica de la lectura es fragmentada, rápida, heteógénea, heterodoxa, imprevisible... (...) Muchas personas se comportan así: navegan por Internet, consultan webs plurilingües, mantienen contactos con gente de todas partes, atienden a sus obligaciones administrativas, siguen sus estudios. Es consecuencia de la globalización. Quiza sea una práctica más frecuente entre los jóvenes, porque están más familiarizados con Internet. Pero la multiliteracidad no es exclusivamente electrónica: también saltamos de un libro a una fotocopia, al periódico, a la correspondencia postal, a los apuntes manuscritos, etc.

Ler pintura e música

Arroace. Linóleo. Proba de autor




TRAS A MAR, DENTRO DELA
baixo ela, fonduras
de pel de anémona.
Xenitais no refuxio:
perda. Pasada pedra
percebeira que rompe
o corazón. Camiño
declinante do clarón.
Encaixe do coral co
hipocampo de sal. Dos
beizos da ondina ao
torso do afogado.
Baba, escuma e a súa desaparición.
Levitación do xeo
estela de escualo
burbullar de cinema.
Corrente revirada
a través do galeón.
Corusca o esperma
polo ollo do polbo.
Cometas de aceiro
pombas que soñou poeta
polo teito gasoso.
Deriva encantada
do rumbo naufragado.

Poema e voz: Xabier Correa Corredoira.
Gravación: 25/05/07
Imaxe: Arroace. 1985. Linóleo. Proba de autor. 9x21 cm
Música: Amatorius de Rodrigo Leão
=Xabier Correa Corredoira animou coa súa presenza e coas súas palabras a entrega de premios do XIV Certame Literario de Cambre. Xabier (A Coruña, 1952) é pintor, gravador, escultor, e nun tempo inicial quixo ser poeta. Do seu paso polo noso instituto déixanos a impresión da súa humanidade e estes versos que escoitastes na súa propia voz.

Penso que a súa obra, dalgún xeito, leva unha mensaxe nunha "botella al mar", e que nese manuscrito submariño poderemos ler estas palabras como un recado para o mundo: "Só quedan, tal vez, as nubes"

Lino Braxe
Prólogo ao catálogo da exposición Os días gravados, Fundación Luís Seoane, A Coruña, Novembro-Decembro 1999.

Bibliografía TIC en Lingua e Literatura

19/4/08

¿ ES TODO LIBRO LO QUE SE LEE?

WOODY ALLEN.

"Tomé un curso de lectura rápida y fui capaz de leerme "la guerra y la paz" en veinte minutos. Creo que decía algo de Rusia".

MANUEL VICENT
PANTALLAS ( 13/04/2008)
No recuerdo haber visto nunca en una película norteamericana el interior de una casa donde apareciera una biblioteca familiar. Tampoco a ningún héroe del cine clásico, Gary Cooper, John Wayne, Henry Fonda, leyendo un libro en la mecedora del porche después de realizar cualquier hazaña. Por los descampados del lejano oeste puede que a veces cruzara un tipo con un levitón polvoriento vendiendo biblias. Queda la estampa cinematográfica de algún reverendo abriendo el libro de los salmos al borde de una fosa descarnada en el momento de mandar a los verdes valles del Edén a cualquier fiambre, pero luego, nada. Los deudos devoraban la tarta de frambuesa que había preparado Maureen O'Hara para después del funeral. Nadie será capaz de imaginar una secuencia con Robert de Niro, Jack Nicholson o Brad Pitt enfrascados en la lectura de una novela. Ni siquiera Woody Allen se ha permitido el lujo de decorar el despacho de su psicoanalista con una estantería cargada de volúmenes manoseados. Los libros en el cine no existen. Esos best sellers con títulos dorados en relieve, que las amas de casa meten en la cesta de la compra junto a las zanahorias, nunca se quedan en casa después de ser leídos. Cuando las cámaras llegan, el trapero ya se los ha llevado. Se ha dicho hasta la saciedad que las pantallas han derrotado a los libros. Media humanidad se pasa el día sentada devorando imágenes. En el avión, en el tren, en el bar, en el hospital donde te acaban de rajar, en el sofá en el que caes rendido al final del día siempre hallarás enfrente una pantalla vertiendo en tu cerebro infinidad de monigotes. Las fotos de los periódicos cada día más grandes, los cuerpos gloriosos de belleza visual que pueblan las revistas satinadas, también se han puesto de parte de las pantallas en la guerra contra la letra impresa. Pero de los libros se salvan siempre las imágenes. Se trata de saber qué tiene más fuerza todavía, si la imagen literaria que conservamos en la memoria después de la lectura o la visión de toda esa fantasmagoría de luces y sombras. Qué deja un oro más profundo en el alma, la goleta Hispaniola navegando rumbo a la Isla del Tesoro a través de las páginas del libro o Gary Cooper soplando la boca del revólver en la pantalla.

Penguin sobre el libro y su futuro.

Dos videos producidos por esta editorial británica donde se plantean dos escenarios posibles para el futuro del libro (me olvidaba, están en inglés pero pienso que se entienden fácil).

Textos que invitan a la reflexión. Una cita, un artículo y dos videos quen nos servirán para comenzar la sesión del día 23. ¿De qué tratará esta sesión? Ahora os toca a vosotros realizar conjeturas, aventurar hipótesis y ,sobre todo, presentar propuestas y comentarios.

16/4/08

Club de lectura - 3

As reunións do club de lectores seguirán unha serie de normas establecidas polos integrantes do club:
- Os membros do club comprométense á lectura da obra escollida e a asistir ás reunións na data sinalada.
- En cada reunión, os membros do club ou o mediador establecerán o tramo de lectura para a seguinte cita. Se un membro decide avanzar máis rápido do marcado, comprométese a non adiantar esta información.
- Unha vez á semana, cada quince días ou ao mes, os lectores dun mesmo libro reuniranse para comentar o seu avance na obra ou a descuberta dos parágrafos que lle resultaron máis salientables, compartir os significados, as opinións sobre o lido, as emocións xurdidas, etc.

Todo o anterior responde a unha fórmula concreta e xa moi probada de club de lectores, pero nun centro educativo poderían poñerse en xogo outras fórmulas máis abertas: por exemplo, propoñer dende a biblioteca, e coa participación dos lectores que así o decidan, unha serie de títulos para ler ao longo dun período escolar, normalmente, un título por mes. Difundir a través de todos os medios (taboleiro, páxina web, panfletos, blogs persoais...) o “título do mes” e posibilitar do mesmo xeito que no caso anterior o acceso aos exemplares propostos. As persoas máis implicadas (equipo da biblioteca, persoa coordinadora, lectores máis interesados) motivarán comentarios sobre a obra lida nos espazos e tempos informais (cafetería, corredores, patio...), integrando no posible toda a comunidade escolar. Deste xeito, irase creando un ambiente proclive ao feito lector, polos elementos afectivos e de vínculo que se poñen en xogo. Simultaneamente, a biblioteca proporcionará soportes (impresos, electrónicos, radiofónicos...) para a comunicación de opinións, comentarios e recomendacións sobre os libros lidos. Esta forma aberta de club de lectores funciona nalgúns centros escolares con éxito (ver
http://www.alburquerque.net/ies/ ).

15/4/08

Club de lectura - 2


O elemento vertebrador do club de lectores é a persoa mediadora. Indiscutiblemente, ten que ser unha persoa lectora, que estea disposta a ocupar parte do seu tempo en promover unha actividade deste tipo. Non ten por que ser un profesor das áreas de lingua, nin tampouco o responsable da biblioteca. A súa función inclúe dende a selección dos títulos para ler, a elección da mellor forma para conseguir exemplares destes títulos, a organización das sesións, a publicidade desta proposta, a oportunidade das diversas convocatorias, o control dos tempos, a moderación dos participantes e a difusión das achegas do grupo, se é o caso. Debe, ademais, facerse permeable ás opinións e preferencias dos participantes, integrando os seus gustos e propoñendo, á vez, temáticas e autores que lles permitan avanzar como lectores.

14/4/08

Club de lectura - 1


Unha das fórmulas de maior interese para o fomento do hábito lector entre os adolescentes é o club de lectura, porque inclúe varias das condicións precisas para motivar os lectores e lectoras destas idades: a posibilidade de comunicación cos seus iguais e a oportunidade de compartir gustos, inquedanzas, significados, opinións, emocións e descubrimentos sobre as súas lecturas.
Formar un club de lectores na biblioteca consiste, basicamente, en atraer un grupo de rapaces e rapazas que desexen compartir as súas experiencias lectoras, coa mediación dun adulto que conduza todo o proceso. O espazo natural para o club de lectores será a biblioteca escolar, e os tempos axeitados para a súa celebración dependen das posibilidades de cada grupo (recreos, tempos non lectivos). O número de integrantes non debe ser excesivo: entre cinco e quince lectores, como máximo.

11/4/08

Literacidade (práctica)


No blog de Hora de ler hai bastantes materiais e pequenas noticias relacionadas coa literacidade, coa cultura escrita, a lecto-escritura, a lectura...

Velaquí un enlace a dúas "entradas" específicas sobre literacidade práctica ou sobre exemplos das posibilidades dos documentos audiovisuais ou electrónicos, e a necesidade de traballar con estas linguaxes no contexto escolar.

Lectura ¿comprensiva?: El Broski

De cranta, un brosqui pidró las grascas y una murolla nascró filotudamente. No lo ligaron lligamente, pero lo sarretaron tan plam. Cuando el brosqui manijó las grascas, la murolla drinó priscamente. Al euridor suyo, los misquis lo desgliparon porque estaban nipando el brsoqui. Nalón, la murolla, estaba gastardando frascamente los nisquis, acrollándose del esqueleto. Por eso se fraslíó.


1.¿Qué pridó el brosqui?
2.¿Cómo nascró la murolla?
3.¿Cómo lo sarretaron?
4.¿Quién drinó?
5.¿Quién nipaba el brsoqui?
6.¿Cómo se llamaba la murolla?
7.¿Qué hacía la murolla frascamente?
8.¿Por qué se fraslió la murolla?

Adaptado de: R. Serra y M. Jesús Caballer. “El profesor de ciecias también es profesor de lengua” En Alambique, 12: 48)

10/4/08

A voltas coa lectura.

Traballamos neste curso cunha concepción do proceso de ler que cuestiona algunhas das teorías comunmente aceptadas. Teorías que, tradicionalmente entenderon o proceso de aprender a ler e mellorar a competencia lectora dun xeito analítico: Primeiro aprendemos as letras, xuntámolas en sílabas que despois trataremos de artellar en palabras. A palabra é a base da aprendizaxe. Logo a oración.

Pero etixesn eviedncais de que o psroeco lector depende doutros factores. É máis un proceso de intaccerion co texto. Un sucesivo ir e vir de hipteósis que se van contrastando. Non lemos pois lrtea a ltrea. Palabra a pabrala. Nin sequera fsrae a frase. Traballamos co texto contrastando as nosas hipótesis. Cbaompromos uhna e ortua vez, a bsae de “gpleos de vtisa” que o txteo di o que cremos que vai dicir.

Así se eclpixa que poidamos ter lido tan facilmente este artículo. Non é?

Velaí tendes a secuencia didáctica de Hodja


Non recordo de que se trataba. Creo que era sobre un grupo de música punk, ou un xardiñeiro chinés, non sei...

Dá unha volta pola web das bibliotecas escolares


6/4/08